Η δημοτικότητα των διαίτων χωρίς γλουτένη είναι αυξανόμενη σήμερα τόσο μεταξύ των διαιτολόγων όσο και του κοινού. Πολλοί πιστεύουν ότι η γλουτένη αυξάνει το επίπεδο τοξινών και προκαλεί παχυσαρκία.
Οι αλλεργικοί και οι άνθρωποι που πάσχουν από συμπτωματολογία ευερέθιστου εντέρου συχνά πειραματίζονται με δίαιτες ελεύθερες γλουτένης θεωρώντας ότι η πρακτική αυτή θα μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων τους.
Τί έχει ωστόσο να παραθέσει η Ιατρική Επιστήμη και πόσο αλήθεια υπάρχει στους ισχυρισμούς αυτούς;
Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται χαρακτηριστικά σε σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη. H δυσανεξία στην γλουτένη είναι πάθηση που χαρακτηρίζεται από φούσκωμα κοιλιακά άλγη συσπάσεις εντέρου διάρροια όταν καταναλώνονται τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη. Τρόφιμα και ποτά που έχουν γλουτένη και πρέπει να αποφεύγονται από τους πάσχοντες είναι η βύνη, το σιτάρι, η σίκαλη το κριθάρι, το σιμιγδάλι, το πλιγούρι και τα προϊόντα τους.
Το σύνδρομο της δυσανεξίας στην γλουτένη παρόλο που προκαλεί συμπτώματα ανάλογα με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και τις αλλεργίες διαφοροποιείται από τις παθήσεις αυτές και δεν πρέπει να συγχέεται με τα συνήθη αυτά σύνδρομα διότι:
• Τα συμπτώματα εκλύονται αμιγώς μετά από κατανάλωση γλουτένης και αποκαθίστανται όταν ο πάσχων υιοθετήσει διατροφικά προγράμματα στα οποία η γλουτένη έχει αποσυρθεί.
• Μελέτες αναδεικνύουν δυσλειτουργίες ανοσοποιητικού συστήματος και στις τρεις κατηγορίες παθήσεων. Ωστόσο στους πάσχοντες από δυσανεξία στην γλουτένη το ανοσοποιητικό σύστημα δημιουργεί χαρακτηριστικά αυτοαντισώματα, τα οποία κινητοποιούνται με την λήψη γλουτένης και προκαλούν αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου ποικίλλουσας βαρύτητας. Όταν το σύνολο αυτών των παθολογοανατομικών αλλοιώσεων είναι βαριάς μορφής, προκαλείται η νόσος της κοιλιοκάκης, που χαρακτηρίζεται από παθολογική βιοψία, σοβαρά συμπτώματα δυσανεξίας με κακή απορρόφηση πολλών ουσιών, αυξημένη πιθανότητα προσβολής από διαβήτη, καρκίνο, λέμφωμα.
• Παρά το γεγονός ότι οι πάσχοντες από ορισμένου τύπου αλλεργίες ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ενδέχεται να πάσχουν παράλληλα και από σύνδρομο δυσανεξίας στην γλουτένη, υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών χωρίς καμία αλληλοεπικάλυψη.
Οι δίαιτες χωρίς γλουτένη είναι στη «μόδα» και συχνά υιοθετούνται άκριτα από το κοινό και διαιτολόγους. Ωστόσο η απόσυρση της γλουτένης από την διατροφή μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβλαβής όταν δεν είναι απαραίτητη. Τα δημητριακά ολικής αλέσεως , αποτελούν μια μεγάλη πηγή ινών και συντελούν στην καλή λειτουργία της πέψης, στον έλεγχο του βάρους και στη μείωση της χοληστερόλης, του σακχάρου αίματος και της αρτηριακής πίεσης στην αποτελεσματική εξουδετέρωση καρκινογόνων. Εξάλλου, η γενετική τροποποίηση είναι περισσότερο διαδομένη σε τρόφιμα χωρίς γλουτένη (π.χ. καλαμπόκι, σόγια) συγκριτικά με τα σιτηρά. Oι δίαιτες χωρίς γλουτένη, χρειάζονται προσεχτικό σχεδιασμό διότι μπορεί να προκαλέσουν ορισμένες βιταμινικές ανεπάρκειες ιδιαίτερα του συμπλέγματος Β. Μελέτες αναδεικνύουν υψηλή συγκέντρωση αρσενικού σε ανθρώπους που δεν καταναλώνουν δημητριακά ολικής άλεσης στα πλαίσια μη ενδεικνυόμενης δραστικής μείωσης της γλουτένης από την διατροφή τους. Χρόνια σύνδρομα κόπωσης είναι συχνά μεταξύ των ανθρώπων που υποβάλλουν τον εαυτό τους σε χρόνια στέρηση γλουτένης.
Ο προσεχτικός σχεδιασμός διατροφικών προγραμμάτων υπό ιατρική καθοδήγηση σε ασθενείς στους οποίους η αποφυγή της γλουτένης είναι αναγκαία, πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε προς αποφυγή βιταμινικών ανεπαρκειών και επιπλοκών.
Γράφει η Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος
