Του SCOTT RABALAIS
Πολλές από τις προόδους που έχουν συντελεστεί στην Τεχνική της Κολύμβησης τις τελευταίες 2 δεκαετίες, έχουν προέλθει από την αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση της εσωτερικής δύναμης-ισχύος ενός κολυμβητή. Οι πιο αξιοσημείωτες από αυτές τις προόδους ήταν οι αλλαγές στο Πρόσθιο που πρωτοπαρουσιάστηκαν στην δεκαετία του 1980, καθώς και η πραγματοποίηση της αυξημένης υποβρύχιας, κάτω από την επιφάνεια του νερού κολύμβησης, στην δεκαετία του 1990.
Οι τροποποιήσεις στο στυλ του Προσθίου έχουν άμεση σχέση-σύνδεση με την αποτελεσματικότερη μετακίνηση του κολυμβητή-τριας στο νερό, μέσω ενός σύντομου κυματισμού του σώματος, που πραγματοποιείται με τη αξιοποίηση της εσωτερικής δύναμης του κορμού του κολυμβητή-τριας. Ομοίως, η αποτελεσματικότητα της υποβρύχιας κολύμβησης εξαρτάται κυρίως από την δύναμη ενός δελφινοειδούς χτυπήματος των ποδιών, το οποίο είναι, σε μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα χρήσης της εσωτερικής δύναμης του κορμού του σώματος.
Και ενώ η χρησιμοποίηση του δελφινοειδούς χτυπήματος των ποδιών κατά τη διάρκεια του Υπτίου, έχει περιοριστεί σχεδόν αποκλειστικά στα τμήματα της υποβρύχιας κίνησης των στροφών και των εκκινήσεων, αναδεικνύονται νέα στοιχεία που δείχνουν ότι η κολύμβηση στο Ύπτιο με δελφινοειδές χτύπημα των ποδιών ίσως να είναι πιο γρήγορη από εκείνη με το κλασσικό-εναλλασσόμενο κτύπημα των ποδιών.
Οι πρώτοι κολυμβητές στις Η.Π.Α. που χρησιμοποίησαν την αποτελεσματικότητα του Υπτίου με δελφινισμό σε Μεγάλους Αγώνες, προέρχονταν από την Ιαπωνία. Το περασμένο καλοκαίρι (1999), οι προσκεκλημένες Γιαπωνέζες κολυμβήτριες του Santa Clara Swim Club, Seiko Kobayashi και Aya Terakawa, τερμάτισαν πρώτη και δεύτερη αντίστοιχα, στα 100 μέτρα Ύπτιο των Γυναικών, μπροστά από τις κορυφαίες Αμερικανίδες του αγωνίσματος, Natalie Coughlin και Catherine Fox.
Αυτό που παρατήρησαν κάποιοι από το κοινό που παρακολουθούσε τους Αγώνες ήταν ότι οι Γιαπωνέζες κολυμβήτριες χρησιμοποιούσαν δελφινοειδές και εναλλασσόμενο χτύπημα ποδιών, διαδοχικά, κατά την διάρκεια της Ύπτιας κολύμβησης μέσα στην κούρσα. Η Kombayashi χρησιμοποίησε την ίδια στρατηγική-τακτική και στην νίκη της στα 200 μέτρα Ύπτιο την επόμενη ημέρα.
Οι περισσότερες τροποποιήσεις στην Τεχνική των στυλ καθίστανται δημοφιλείς και διαδίδονται μέσω μιας εξαιρετικής εμφάνισης κάποιου κολυμβητή-τριας σε Αγώνες, όπως η χρήση του παρατεταμένου υποβρύχιου δελφινοειδούς χτυπήματος των ποδιών σε πλάγια θέση στην Πεταλούδα από τη Misty Hyman και η χρησιμοποίηση του υποβρύχιου δελφινοειδούς χτυπήματος των ποδιών στο Ύπτιο από τον David Berkoff, στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Οι πρόοδοι στην Τεχνική του Προσθίου διαδόθηκαν κατά ένα μέρος μέσω των συνοδευόμενων από Παγκόσμια ρεκόρ εμφανίσεων του Mike Barrowman, πριν 10 περίπου χρόνια. Εν τω μεταξύ, οι ενδεχόμενες πρόοδοι στο Ύπτιο μπορεί να μην αποδοθούν εξολοκλήρου στην εμφάνιση των 2 Γιαπωνέζων κολυμβητριών, όμως ο κολυμβητικός κόσμος θα λάβει υπόψη αυτή την νέα Τεχνική αν οι κορυφαίοι κολυμβητές-τριες του Υπτίου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ χρησιμοποιήσουν αυτό το νέο δελφινοειδές στυλ.
Αν και μερικοί κορυφαίοι κολυμβητές-τριες φαίνεται να μπορούν να κολυμπούν το Ύπτιο με δελφινισμό χωρίς να καταβάλλουν ιδιαίτερη προσπάθεια (εύκολα), αυτή η Τεχνική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως απλή. Παράγοντες όπως η συχνότητα, ο συγχρονισμός, το ρολλάρισμα, το εύρος κίνησης, η δύναμη, η σταθερότητα, ο συντονισμός και η ροή του σώματος παίζουν ο καθένας το ρόλο του. Φαίνεται πως καθώς η Τεχνική εξελίσσεται, κάθε κολυμβητής-τρια θα αναπτύσσει τις δικές του μεθόδους και στυλ στις Αγωνιστικές του εμφανίσεις. Η κάθε διαφοροποιημένη Τεχνική μπορεί να μην ταιριάζει σε όλους, και από εκείνους που την χρησιμοποιούν θα απαιτείται να αφιερώσουν μήνες ή και χρόνια εξάσκησης για να την τελειοποιήσουν.
Οι αλλαγές από το συνηθισμένο-συμβατικό Πρόσθιο μέχρι να φτάσουμε στο μοντέρνο Πρόσθιο συντελέστηκαν βαθμιαία κατά τη διάρκεια μιας πολυετούς περιόδου και το ίδιο μπορεί επίσης να χρειαστεί για τις αλλαγές στο Ύπτιο.
Οι παράγοντες που διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην κολύμβηση του Υπτίου με δελφινισμό είναι οι ακόλουθοι:
Συχνότητα ποδιών
Έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε κολυμβητές στο Ελεύθερο να χρησιμοποιούν διάφορους ρυθμούς ποδιών: δύο, τέσσερις ή έξι ποδιές ανά κύκλο χεριών, μεταξύ άλλων. Πιθανότατα και το Ύπτιο με δελφινισμό θα έχει διαφορετικούς ρυθμούς, επίσης. Ωστόσο, το πιο συνηθισμένο θα είναι ο ρυθμός των δύο ποδιών ανά κύκλο χεριών, το οποίο μπορεί να περιγραφεί και ως μία ποδιά ανά κάθε χεριά ξεχωριστά.
Αρχικά, οι κολυμβητές-τριες που θα πειραματιστούν με τη νέα Τεχνική πιθανώς να δοκιμάσουν να κάνουν ποδιές με μεγαλύτερη συχνότητα, αλλά όπως και στην Πεταλούδα, οι δύο ποδιές ανά κύκλο χεριών θα αποδειχθούν πιο αποτελεσματικές. Εκείνοι που χρησιμοποιούν υψηλής συχνότητας υποβρύχιο δελφινισμό στην εκκίνηση και στη στροφή του Υπτίου μπορεί να μπουν στον πειρασμό να συνεχίσουν με την ίδια συχνότητα το δελφινοειδές κτύπημα των ποδιών και κατά τη διάρκεια της κολύμβησης. Ωστόσο, ο ρυθμός χτυπήματος των ποδιών θα πρέπει να μειωθεί σε δύο ανά κύκλο χεριών με το ξεκίνημα της κολύμβησης του Υπτίου.
Συγχρονισμός
Από ότι φαίνεται η αποτελεσματικότερη εκτέλεση της προς τα επάνω προωθητικής κίνησης του κτυπήματος των ποδιών τοποθετείται χρονικά τη στιγμή που το χέρι μπαίνει στην φάση του «πιασίματος» της χεριάς του Υπτίου. Ο ρυθμός ή η ροή των χεριών θα πρέπει να καθορίζει την χρονική τοποθέτηση του χτυπήματος των ποδιών και το πιο προωθητικό σκέλος της ποδιάς φαίνεται λογικό να πραγματοποιείται την ίδια στιγμή με το λιγότερο προωθητικό τμήμα της χεριάς. Καθώς το ένα χέρι βυθίζεται μερικά εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του νερού, το άλλο έχει τελειώσει το πολύ προωθητικό τελικό σάρωμα-πάτημα και βρίσκεται στην φάση της επαναφοράς. Αφού η αρχική φάση του «πιασίματος» στο Ύπτιο δεν παράγει μεγάλη προώθηση, η προς τα εμπρός κίνηση του κολυμβητή θα μπορούσε να αυξηθεί με την χρονική τοποθέτηση της δελφινοειδούς ποδιάς σε αυτό ακριβώς το σημείο.
Ο στόχος συνολικά της Τεχνικής θα πρέπει να είναι η δημιουργία μιας ήρεμης και ομαλής μετακίνησης του σώματος προς τα εμπρός. Αυτή η μετατόπιση, θα ήταν πολύ μικρή, αν οτιδήποτε διέκοπτε την κεκτημένη ταχύτητα του σώματος προς τα εμπρός. Παρομοίως, οι καλύτεροι Πρόσθιοι της σημερινής εποχής, είναι εκείνοι που έχουν αναπτύξει ένα πολύ ήρεμο και ομαλό ρυθμό στο κολύμπι τους, εν συγκρίσει με τους Πρόσθιους προηγούμενων δεκαετιών που κολυμπούσαν με ένα πιο τραχύ, ανομοιόμορφο, παλμικό ρυθμό.
Ρολλάρισμα
Ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα του δελφινοειδούς Υπτίου είναι η συνεχής περιστροφή του σώματος κατά μήκος (ρολλάρισμα). Οι Ύπτιοι που κολυμπούν με δελφινοειδή κίνηση πρέπει να εκτελούν συνεχώς ένα μεγάλου εύρους ρολλάρισμα, κατά τη διάρκεια της κολύμβησης, για να επιτύχουν το μέγιστο μήκος και αποτελεσματικότητα της κάθε χεριάς. Η υδροδυναμική του κτυπήματος των ποδιών υποδεικνύει ότι οι δελφινοειδείς ποδιές στο πλάι είναι γρηγορότερες από ότι σε πρόσθια ή σε ύπτια θέση. Αυτό οφείλεται κυρίως στο πιο αποτελεσματικό εκτόπισμα του νερού στα πλάγια και μακριά από τον κολυμβητή αντί της δημιουργίας αναταραχής και στροβιλισμών στην επιφάνεια του νερού (Αξίζει να σημειωθεί ότι τα περισσότερα ψάρια κολυμπούν με πλάγιες κινήσεις της ουράς από τη μία πλευρά στην άλλη).
Κι ενώ η εσωτερική δύναμη του κορμού του κολυμβητή-τριας που απαιτείται για το ρολλάρισμα δεν διαφέρει ιδιαίτερα στο Ύπτιο με δελφινισμό, η θέση των ποδιών και τα αποτελέσματα της κίνησης τους αλλάζουν. Οι κολυμβητές-τριες που χρησιμοποιούν αυτή την Τεχνική θα πρέπει συνεχώς να εστιάζουν την προσοχή τους στο ρολλάρισμα από τα ισχία, ως κατευθυντήρια δύναμη στο κολύμπι τους.
Εύρος κίνηση ποδιών
Αν το μέγεθος του χτυπήματος των ποδιών στο Ύπτιο με δελφινισμό είναι πολύ μεγάλο, δυνάμεις αντίστασης έρχονται να παίξουν ανασταλτικό ρόλο στη κίνηση προς τα εμπρός. Όπως και στο υποβρύχιο δελφινοειδές κτύπημα των ποδιών, στις εκκινήσεις και στις στροφές του Υπτίου, οι ποδιές θα πρέπει να έχουν τέτοιο εύρος ώστε γενικά να κυμαίνονται μέχρι την επιφάνεια του νερού που ορίζεται από τα υψηλότερα σημεία του σώματος.
Για παράδειγμα, αν ένας κολυμβητής σε ύπτια θέση έχει 30 εκατοστά ύψος (η απόσταση από το χαμηλότερο ως το υψηλότερο σημείο στο νερό), μία ποδιά που θα κατεβαίνει 60 εκατοστά κάτω από την επιφάνεια ουσιαστικά διπλασιάζει την επιφάνεια στην οποία εκτείνεται το σώμα στο νερό. Αυτό από την άλλη, τετραπλασιάζει τις δυνάμεις αντίστασης, ως αποτέλεσμα του σχετικά μεγάλου χτυπήματος των ποδιών.
Θα ήταν εξυπνότερο από την πλευρά του κολυμβητή να εκτελέσει ένα γρήγορο, σύντομο χτύπημα με μία παύση (διάλειμμα) παρά να κάνει ένα μεγαλύτερο και πιο αργό χτύπημα των ποδιών που θα χαμήλωνε τη θέση του σώματος και θα αύξανε την αντίσταση.
Δύναμη
Όταν ένας κολυμβητής-τρια κάνεις ποδιές σε πλάγια θέση, κάτω από την επιφάνεια του νερού, και είναι γρήγορος στον υποβρύχιο δελφινισμό, μεγιστοποιεί την ταχύτητά του κλωτσώντας δυνατά και στις δύο κατευθύνσεις. Σε αντίθεση, οι περισσότεροι Πεταλουδίστες κάνουν ένα δυνατό-αποφασιστικό προς τα κάτω χτύπημα των ποδιών και μία χαλαρή προς τα επάνω κίνηση. Όμως, στο δελφινοειδές Ύπτιο οι κολυμβητές που θα μπορούν να κλοτσούν με ορμή και δύναμη και στις δύο κατευθύνσεις θα έχουν σαφές πλεονέκτημα σε σχέση με κάποιον που θα κάνει ποδιές δίνοντας έμφαση μόνο στην προς τα πάνω κίνηση. Και πάλι, αυτό μπορεί να απαιτήσει αρκετό χρόνο για ένα κολυμβητή, μέχρι να αναπτύξει ένα αποτελεσματικό κτύπημα των ποδιών και στις δύο κατευθύνσεις, αν αυτός είχε συνηθίσει στο μονοδιάστατο προς μία κατεύθυνση κλότσημα των ποδιών.
Σταθερότητα
Ένας πολύ πιθανός κίνδυνος λάθους στο Ύπτιο με δελφινισμό είναι η υπερβολική κατακόρυφη κίνηση του επάνω μέρους του σώματος, καθώς το κάτω εκτελεί δελφινοειδή κίνηση. Οι κολυμβητές-τριες θα πρέπει να εξασκηθούν πολύ στη σταθεροποίηση του επάνω μέρους του σώματος και ταυτόχρονα να εκτελούν του δελφινισμούς με κίνηση από τα ισχία και κατεύθυνση προς τα κάτω άκρα. Η πάνω-κάτω κίνηση του επάνω μέρους του σώματος, θα δημιουργήσει σημαντική αναταραχή, στροβιλισμούς και κατά διαστήματα βούλιαγμα του σώματος αρκετά βαθιά μέσα στο νερό, καταστρέφοντας έτσι και το ρυθμό στην κίνηση των χεριών.
Συντονισμός
Συντονισμός είναι η ικανότητα να συνδυάζεις μερικές διαφορετικές κινήσεις και να τις μετατρέπεις σε μία ενιαία ρυθμική κίνηση. Το Ύπτιο με δελφινισμό απαιτεί έναν υψηλότατου βαθμού συντονισμό από τον κολυμβητή-τρια, με τον κατάλληλο συγχρονισμό και ρυθμό των ποδιών, εξαιρετικό ρολλάρισμα από τη μία πλευρά στην άλλη, και χρησιμοποίηση της εσωτερικής δύναμης του κορμού του σώματος.
Όπως και στα υπόλοιπα αγωνιστικά στυλ κολύμβησης, αυτή η Τεχνική αποτελεί ένα «χορό» στο νερό που απαιτεί έναν συγκεκριμένο ρυθμό ο οποίος θα εξασφαλίσει μία ήρεμη και ομαλή ροή στην κίνηση των χεριών και την προς τα εμπρός μετακίνηση του σώματος. Ενώ μπορεί ένας κολυμβητής-τρια να εκτελεί καλά τα συστατικά μέρη του Υπτίου με δελφινισμό, το καθένα ξεχωριστά, αυτά θα πρέπει να συνδεθούν και να δημιουργήσουν ένα αρμονικό σύνολο, έτσι ώστε το αυτή η Τεχνική του Υπτίου με δελφινοειδή κίνηση των ποδιών, να οδηγήσει έναν κολυμβητή σε υψηλότερα επίπεδα από ότι το συνηθισμένο συμβατικό Ύπτιο.
Συμπερασματικά, θα πρέπει να δοθεί χρόνος στο κολυμβητή-τρια για να εξελίξει και να αναπτύξει την Τεχνική του Υπτίου με δελφινισμό. Δεν αρκεί να το δοκιμάσουν μία φορά και μετά να τα παρατήσουν, σκεπτόμενοι ότι είναι πολύ αδέξιοι και ασυντόνιστοι. Θα πρέπει να δοκιμάσουν πολλές διαφορετικού εύρους και συχνότητας κινήσεις ποδιών, να χρησιμοποιήσουν πέδιλα για να βοηθηθούν στη διαδικασία της μάθησης και να παρατηρήσουν κάποιον ο οποίος έχει εξοικειωθεί με τη νέα Τεχνική. Να θυμάστε ότι η πρώτη απόπειρα εκτέλεσης πολλών δεξιοτήτων, όπως το περπάτημα στην παιδική ηλικία, το να μάθει κανείς να παίζει πιάνο ή να κολυμπά Πεταλούδα, συνοδεύονται με αν μη τι άλλο όχι τέλεια αποτελέσματα.
Η χρησιμοποίηση ή όχι του Υπτίου με δελφινισμό στον Αγώνα δεν είναι θέμα «μαύρου ή άσπρου», αλλά είναι προτιμότερο οι αλλαγές να γίνονται σταδιακά με τη μορφή «γκρι αποχρώσεων». Ορισμένοι κολυμβητές-τριες μπορεί να το χρησιμοποιήσουν καθ’ όλη τη διάρκεια της κούρσας, ενώ άλλοι μπορεί να το κολυμπήσουν στο πρώτο ή στο δεύτερο μισό μέρος του αγώνα. Άλλοι πάλι μπορεί να προτιμήσουν τη χρησιμοποίησή του μόνο στις εκκινήσεις και στις στροφές. Ενδεχομένως να υπάρχουν και ειδικά πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα στη χρήση του σε διαφορετικής απόστασης Αγωνίσματα, από τις 50 γιάρδες ως τα 200 μέτρα, σε κολυμβητήριο 25 μέτρων ή 50 μέτρων.
Ευτυχώς, είναι εύκολο να αλλάξει κανείς από το δελφινοειδές στο συνηθισμένο Ύπτιο και το αντίθετο, και επομένως μπορούν ελεύθερα οι κολυμβητές-τριες να πειραματιστούν σε διάφορες στρατηγικές και τακτικές Αγώνα.
Το να κολυμπά κάποιος Ύπτιο με δελφινοειδές χτύπημα των ποδιών μπορεί σήμερα να μοιάζει αλλόκοτο, αλλά το ίδιο συνέβαινε κάποτε και με την «τούμπα» στις στροφές, το κυματοειδές Πρόσθιο, την αναπνοή στο πλάι στην Πεταλούδα.
Τώρα, όλα αυτά έχουν γίνει αποδεκτά και χρησιμοποιούνται ευρύτατα ως κοινότοπα. Ποιος ξέρει; Ίσως σε 20 χρόνια, το συμβατικό, «επίπεδο» Ύπτιο να θεωρείται όπως το αρχικό «κρόουλ» και η πλάγια κολύμβηση. Μην μένετε πίσω λοιπόν. Κάντε μία δοκιμή.
Ασκήσεις για την Τεχνική του Υπτίου με δελφινισμό
Εδώ παρουσιάζονται μερικές ασκήσεις που θα βοηθήσουν ένα κολυμβητή-τρια να μάθει, αναπτύξει και τελειοποιήσει την Τεχνική του Υπτίου με δελφινισμό.
Δελφινοειδές κτύπημα των ποδιών με ρολλάρισμα του σώματος
Με τα χέρια κάτω και δίπλα στα ισχία ξεκινήστε σε ύπτια θέση και εκτελέστε δελφινοειδή κτυπήματα των ποδιών, στην επιφάνεια του νερού. Αρχικά, γυρίστε στην αριστερή πλευρά και κάνετε δελφινισμούς και αμέσως μετά γυρίστε στη δεξιά και επαναλάβετε το ίδιο. Συνεχίστε το ρολλάρισμα από τη μία στην άλλη πλευρά, εκτελώντας 4 ποδιές σε κάθε μία, μέχρι να τελειώσετε την επιθυμητή/ προκαθορισμένη απόσταση.
Όταν νιώσετε πιο άνετα και πιο εξοικειωμένοι με την άσκηση αυτή, μειώστε τον αριθμό των ποδιών σε κάθε πλευρά μέχρι να φθάσετε να κάνετε μία ποδιά στην αριστερή πλευρά κι αμέσως μετά μία στη δεξιά. Αυτό, απαιτεί να χρησιμοποιήσετε την εσωτερική δύναμη του κορμού του σώματος, για να ρολλάρετε συνεχώς από τη μία πλευρά του σώματος στην άλλη, ενώ το επάνω μέρος του σώματος θα παραμένει σταθερό, ακίνητο.
Όπως και στις περισσότερες ασκήσεις ποδιών, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πέδιλα σαν βοηθητικό μέσο για να εμπεδώσετε την κίνηση αυτή.
Εναλλακτική δελφινοειδής κολύμβηση
Οι περισσότεροι κολυμβητές-τριες θεωρούν ότι το Ελεύθερο με 2 δελφινοειδή κτυπήματα των ποδιών ανά κύκλο χεριών, είναι ευκολότερο από το Ύπτιο κολύμπι με δελφινισμό. Στο Ελεύθερο με δελφινισμό, όπως και στην αντίστοιχη μορφή Υπτίου, η ποδιά εκτελείται κατά τη φάση του «πιασίματος» της χεριάς. Καθώς το χέρι κινείται προς τα εμπρός και ετοιμάζεται να ξεκινήσει το τράβηγμα, αρχίζει το προς τα κάτω κλώτσημα των ποδιών.
Η εξάσκηση στο Ελεύθερο με δελφινισμό, μπορεί να βοηθήσει ένα κολυμβητή να αναπτύξει ένα ρυθμό όμοιο με εκείνο που χρησιμοποιείται στην Τεχνική του Υπτίου με δελφινισμό.
Μετάφραση από το άρθρο του Scott Rabalais
Στο περιοδικό Swimming Technique, στο τεύχος ΟΚΤ.-ΔΕΚ. 1999
Επιμέλεια: ΣΑΛΤΑΜΑΝΙΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΣ
Πτυχιούχος Τ.Ε.Φ.Α.Α. & Προπονητής Κολύμβησης.
Χωρίς Σχόλια